Makedonci najmanje zainteresovani

Vrijeme obrade zahtjeva za njemačko državljanstvo počelo je da se povećava zbog sve veće potražnje među strancima da dobiju pasoš te zemlje, saopštile su prošle nedjelje njemačke vlasti. Broj zahtjeva se, tvrde upućeni, utrostručio od kada je stupio novi zakon koji znatno olakšava dobijanje “njemačkih papira”. A kako najlakše doći do državljanstva, koja zanimanja su najtraženija, u kojoj zemlji na Balkanu vlada najveće interesovanje i koliko se brzo Balkanci asimiluju, odgovore smo potražili od stručnjaka iz čitavog regiona.

“Njemačka ima istorijsku priliku da bude uspješna u privlačenju imigranata“, rekao je kancelar Olaf Scholz na ceremoniji naturalizacije novih državljana u lučkom gradu Bremenu sredinom avgusta.

Nova imigraciona regulativa, sa skraćenim rokom za dobijanje pasoša i mogućnošću dvojnog državljanstva, otvara velike mogućnosti za Njemačku, dodao je Scholz, a prenela njemačka novinska agencija (dpa).

Reforma imigracionih propisa, posebno, trebalo bi da omogući Njemačkoj da privuče preko potrebnu radnu snagu, pojasnio je on.

A koja zanimanja su najtraženija u Njemačkoj reporteri Kosovo onlajna pokušali su da provjere na “prvoj liniji” - u agencijama za posredovanje pri zapošljavanju u inostranstvu.

Elena Ilievska, direktorka agencije “Futurum” iz Skoplja kaže da se najčešće radi o zanimanjima niskokvalifikovanih kadrova iz oblasti gastronomije, transporta, higijene i građevinarstva.

“Ne bih mogla da kažem tačan broj, ali mogu reći da je broj zainteresovanih građana koji odlaze i prijavljuju se zaista veliki. Što se tiče susjednih zemalja, mislim da je na Kosovu kvota kandidata već ispunjena, što znači da je interesovanje još veće”, navodi ona za Kosovo onlajn.

Objašnjava da kao agencija koja posreduje u zapošljavanju uvijek savjetuju kandidate da ne napuštaju posao dok ne dobiju vizu, jer ponekad procedura može da se zakomplikuje, a nekada mogu biti i odbijeni.

Kada dobiju posao odlaze u Njemačku, a tamo im je potrebno još nedjelju dana kako bi sredili “papirologiju”.

“Ako imamo organizovan odgovarajući smještaj, kandidati odmah odlaze u Njemačku i tamo im treba oko nedjelju dana da srede dokumente, otvore bankovne račune, prijave adresu, zdravstveno osiguranje i odmah počinju sa radom”, kaže Ilievska.

Navodi da se kandidati veoma brzo prilagođavaju na novu sredinu.

“Mogu reći da se relativno brzo prilagođavaju i za nekoliko mjeseci uspjevaju da započnu proces pridruživanja svoje porodice”, dodaje ona.

Zoran Kocoski, direktor agencija “Kouzon” iz Skoplja objašnjava da njemački zakon značajno olakšava proces podnošenja zahtjeva i dobijanja vize.

“Dozvolu za naseljavanje izdaje lokalni biro za zapošljavanje u njemačkom regionu gdje je poslodavac prijavljen i kada dobije odobrenje zaposleni koji je stekao pravo potpisivanjem preliminarnog ugovora o radu, aplicira u njemačkoj ambasadi i dobija vizu za boravak u Njemačkoj”, objašnjava on.

Prva viza je na period od godinu dana i nakon toga ju je potrebno produžiti.

Navodi da su najviše zainteresovani građani koji se bave uslužnim djelatnostima i zanatlije.

“Rijetko se na ovim prostorima mogu naći ljudi koji imaju klasičan dokaz o kvalifikacijama, riječ je o radnicima koji se bave stručnim zanimanjima, odnosno zanatlijama i uslužnim djelatnostima. Najčešći poslovi koji se nude su dostava paketa, vožnja vozila B kategorije i rad na aerodromima u Njemačkoj za uslužne usluge, kao što su prevoz prtljaga, dostava paketa i tako dalje. Od drugih djelatnosti to je građevinski sektor i slično. Odnedavno, traže se ljude koji znaju i umeju da montiraju optičke kablove, montažu podzemnih instalacija i slične djelatnosti. Nažalost, drugi poslovi trenutno nisu dostupni ili je njihova potreba na nivou koji je bio prije 10 godina”, objašnjava Kocoski.

Kaže da su Makedonci najmanje zainteresovani za migracijom u odnosu na druge zemlje u regionu.

“Najveće interesovanje za zapošljavanje u Njemačkoj i dalje pokazuju građani Srbije, zatim sa Kosova, iz Bosne i Hercegovine, Sjeverne Makedonije i na kraju iz Crne Gore. Naši ljudi i dalje zloupotrebljavaju bezvizni režim i idu na posao tri i više mjeseci i ako uspeju da nađu poslodavca pokušavaju da regulišu njihov status boravkom u Njemačkoj kroz obrasce koje nudi njemačka vlada”, kaže Kocoski.

Podvlači da pravo na preseljenje ne podrazumeva automatski cijelu porodicu i ocjenjuje da asimilacija zavisi od karaktera ljudi, pa ne isključuje mogućnost da će se mnogi od njih vratiti u domovinu.

“Ono što predviđam je da će u periodu od tri do pet godina doći do procesa vraćanja ljudi iz Njemačke koji će pokušati da svoja znanja prenesu na naš region, tačnije u Makedoniju. Vratiće se sa svim znanjem, a možda i sa nekim kapitalom otvoriti sopstveni biznis u Makedoniji. Naseljavanje u Njemačkoj postaje sve teže, zbog cijene nekretnina i uslova za sticanje normalnog porodičnog života”, kaže direktor agencije “Kouzon”.

Kao drugi faktor asimilacije navodi sredinu u kojoj se ljudi sa Balkana nađu u Njemačkoj.

“Asimilacija Makedonaca ili ljudi sa Balkana najviše zavisi od toga da li žive u sredini gdje ima isključivo Balkanaca ili u okruženju sa Nijemcima. Balkanci su i dalje grupisani u određenim zonama i rijetko se odlučuju da žive u sredinama gdje su samo Nijemci. Govorim o ljudima koji su neko vrijeme bili u Njemačkoj ili su od skoro tamo. Oni koji su živeli deset, petnaest godina, oni su sasvim druga kategorija ličnosti”, navodi Kocoski.

Makedonski analitičar Siniša Pekevski ocjenjuje da je Njemačka najprivlačnija za ljude sa Balkana iz više razloga, a neki od njih su olakšavajuće okolnosti koje je ponudila njemačka vlada za dobijanje državljanstva i potražnja za kadrovima.

“Evropske kompanije se pripremaju za ulazak na tržište Ukrajine i Gaze nakon završetka rata za šta će biti potreban veći broj kvalifikovanih ljudi. I, naravno, najlakše ih je transportovati sa Balkana”, kaže Pekevski za Kosovo onlajn.

Dodaje da mnogi od njih u početku rade u sivoj zoni trudeći se da ne budu uhvaćeni.

“Rade u sivoj zoni i traže način da ne budu uhvaćeni od strane njemačke vlade ili policije, kako se njihov boravak tamo ne bi zakomplikovao. Legalizacijom ili pribavljanjem dokumenata biće im mnogo lakše da nađu bolji i bolje plaćen posao i tako u potpunosti regulišu boravak”, navodi on.

Na pitanje koliko se brzo asimiluju, odgovara da taj process ide veoma sporo.

“Moje mišljenje je da taj proces ide veoma sporo, da se ljudi koji odlaze drže svojih i grade neke barijere prema ostatku stanovništva. Mislim da je taj proces veoma spor i da uopšte ne postoji”, ocjenjuje Pekevski.

Predsjednik Privredne komore Kosova Lulzim Rafuna kaže da su za rad u inostranstvu podjednako zainteresovane sve kategorije radne snage.

“Imamo obe kategorije, kvalifikovane i nekvalifikovane. Kvalifikovana radna snaga su medicinari koji se najviše interesuju za rad u Njemačkoj. Imamo i nekvalifikovane koji idu da rade fizičke poslove”, rekao je on za Kosovo onlajn.

Dodaje da Komora pokušava da na sve načine zaustavi odlazak kvalikifikovane radne snage.

“Mi radimo sve da da oni ne odu. Ako su već otišli, onda da ih vratimo kao investitore ovdje na Kosovo”, kaže Rafuna.

Dodaje da najviše građana Kosova ima u Njemačkoj, Švicarskoj i Austriji.

“Mi tamo imamo infrastrukturu, pošto najveći broj građana s Kosova koji radi u Evropskoj uniji je u Njemačkoj, i to odavno. I sad svi imaju ili roditelje, ili nekog koji je tamo i pomaže im da nađe stan i posao i to je ono zbog čega su ljudi motivisaniji da odu u Njemačku, nego negdje drugde. Tu su i Švicarska i Austrija, u ove tri države najviše ima građana s Kosova koji tamo žive i rade”, kaže Rafuna.

Analitičar iz Tirane, profesor na fakultetu za strane jezike Armand Plaka, ocjenjuje da je njemački zakon o državljanstvu doneo značajne promjene i olakšan pristup integraciji svih imigranata, pa i Balkanaca, u njemačko društvo.

“Ne samo što je vrijeme za dobijanje dokumenata skraćeno, već se daje prednost onima koji daju primjer kao pravi građani u njemačkom društvu”, kazao je za Kosovo onlan.

Međutim, za imigrante koji pokažu izuzetnu volju i sposobnost za integraciju, taj period može biti još kraći - samo tri godine.

“Najveće olakšanje imaju oni koji uspeju da se integrišu u tri, četiri aspekta života u Njemačkoj, kao što su što bolje učenje njemačkog jezika, doprinos volonterskom radu, poštovanje zakona i propisa. Dakle, govorimo o imigrantima koji imaju volju i nivo da se integrišu”, navodi Plaka.


Druga važna izmjena, prema Plaki, odnosi se na dvostruko državljanstvo.

“Možda to nije nešto bitno za dio doseljenika koji je imao namjeru da dobije njemačko državljanstvo, ali ne i da zadrži albansko”, objašnjava on.

Iako je zakon na snazi tek odnedavno, Plaka ističe da su podaci koji dolaze iz Njemačke pokazali povećanje broja stranih državljana koji se prijavljuju za naturalizaciju za oko 10 procenata u odnosu na prethodnu godinu. Ipak, napominje da broj zahtjeva može biti veći, budući da svi prijavljeni ne dobijaju državljanstvo.

Međutim, upozorava da trenutna politička situacija u Njemačkoj stvara pritisak na vlasti da preispitaju ovaj zakon.

“Ne zaboravimo da su u Njemačkoj sljedeće godine opšti parlamentarni izbori. Vidimo šta se desilo na izborima u dvije države poput Tiringije i Saksonije. Ne zaboravimo da još imamo izbore krajem ovog mjeseca u drugoj maloj državi Brandenburgu. Ovo su jasne poruke o tome šta bi moglo da se desi 2025. Ne treba da nas čudi ako bi neka buduća desničarska koalicija, kako predviđaju ankete, mogla da dovede do potpunog ili djelimičnog poništavanja zakona koji je stupio na snagu 27. juna ove godine”, kaže Plaka.

Spoljnopolitički komentator i dopisnik iz Njemačke Nenad Radičević takođe navodi da su procedure za dobijanje državljanstva znatno olakšane, naročito za one koji su se veoma dobro integrisali.

“Za to im je potrebno da imaju položen B1 ispit znanja njemačkog jezika, da imaju boravak duži od pet godina, da imaju dokaz da u posljednjih dvadeset mjeseci nisu bili na socijalnoj pomoći ili pomoći za nezaposlene, odnosno da mogu sami sebe da izdržavaju. Postoji čak i ubrzana procedura za one koji su se veoma dobro integrisali, što znači da su učestvovali u nekim značajnim događajima u njemačkom društvu ili imaju dokaz da rade na njemačkim univerzitetima”, objašnjava on za Kosovo onlajn.

Napominje da je zbog velikog broja zahtjeva došlo do zastoja u imigracionim ustanovama širom Njemačke. Najveći zastoj je upravo u najvećim gradovima - u Minhenu, Kelnu i Berlinu.

“U Kelnu su čak u maju zaustavili prijem zahtjeva, jer je toliki bio broj da su oni shvatili da ne mogu sve da ostvare i planiraju tek sad u septembru da nastave sa prijemom zahtjeva. Prosto, broj zahtjeva za prijem u državljanstvo u prvih šest mjeseci ove godine je utrostručen u odnosu na broj iz 2023. godine”, kaže Radičević.

Nakon terorističkog napada u Solingenu mnogi u Njemačkoj su zahtjevali da se zakon o migracijama preispita, ali Radičević navodi da to ne bi trebalo da utiče na državljane Srbije.

“Za prijem u državljanstvo postoji klauzula da onaj ko se prijavljuje mora da potpiše izjavu da prihvata osnove njemačkog ustava, da prihvata između ostalog ravnopravnost žena i muškaraca, da nije pristalica antisemitskih stavova i to su neki od uslova koji će biti kontrolisani, tako da ta aplikacija ne bude automatski odobrena, nego da postoji ta neka vrsta kontrole”, objašnjava on.

Dodaje da isto važi i za građane Albanije, Kosova i Sjeverne Makedonije i da bi ta kontrola pripadnosti islamističkim pokretima i određenim grupacijama, koja je pod  kontrolom državne bezbjednosti, mogla da bude “to rešeto koje bi možda neke ljude sprečilo da dobiju njemačko državljanstvo”.

“Naravno, ta birokratija nije uvijek savršena, pa čak i bezbjednosna kontrola, tako da to jeste predmet rasprava, ali zasad ne bi trebalo da utiče mnogo na odobravanje državljanstva ljudima sa zapadnog Balkana, koje će i ovako biti usporeno. Procjenjuje se da je period čekanja minimum godinu do dvije zbog tog velikog broja zahtjeva, koji će se, kako se očekuje, još više uvećavati u narednim mjesecima”, kaže Radičević.

Izvor: Kosovo Online