Udruženje novinara Kosova (UNK) podržalo je mišljenje Savjeta Evrope o nacrtu o Nezavisnoj komisiji za medije (NKM) ocjenjujući da je u ovom izvještaju potvrđeno da su zamerke rezultat težnje vlade i skupštinske većine da kontrolišu medije, prenosi Gazeta Blic.
“Izražavamo žaljenje zbog izrečene opomene Savjeta Evrope Kosovu, one institucije kojoj Kosovo namjerava da se pridruži. Zamerka je rezultat težnje vlade i skupštinske većine da kroz ovaj nacrt zakona kontrolišu medije i medijskog regulatora (NKM) i namernog odbijanja Kabineta premijera da u proces izrade nacrta zakona uključi medijsku industriju i civilno društvo”, navodi se u saopštenju Udruženja novinara Kosova.
Pozdravlja spremnost SE, EU i OSCE-a da obezbjede međunarodu ekspertizu, UNK je izrazila nadu da će postojati politička volja da se nacrt zakona unapredi u skladu sa evropskim standardima.
“Pozdravljamo saradnju i spremnost Savjeta Evrope, Evropske unije i OSCE-a da obezbjede međunarodnu ekspertizu i nadamo se da će postojati politička volja da se nacrt zakona unapredi u mjeri u kojoj je u potpunosti u skladu sa standardima sa evropskim dobrima. Podsjećamo Vladu i Skupštinu da je Kosovo zabilježilo alarmantan pad Indeksa Reportera bez granica za 19, a da je tome doprinela inicijativa za izmjenu Nacrta zakona NKM”, ističe UNK.
Dodaje se da pravno mišljenje od 24. maja pripremljeno za potrebe Odbora za medije Skupštine Kosova, u potpunosti potvrđuje zabrinutost UNK iznetu javno na konferenciji za novinare održanoj 1. februara 2024. godine”, navodi se u saopštenju UNK.
Dodaje se da eksperti Savjeta Evrope kritikuju izmenjen nacrt zakona zato što je u njemu, suprotno vladinoj Uredbi i bez potrebnih dokumenata korenito promjenjeno definisanje i regulisanje onlajn medija, uključujući i imenovanje, mandat i razriješenje članova Nezavisne komisije za medije, kao i zakonskih ograničenja koje su do sada, kako ističu, sprečavale političke stranke i vjerske zajednice da otvaraju televizije i radio stanice.
Naglašen je i nedostatak transparentnosti tokom zakonodavne inicijative.
Komentarišući mišljenje eksperata SE u dijelu nacrta zakona o internet medijima koji objavljuju video snimke, UNK naglašavaju da je riječ o problematičnoj formulaciji koja nepotrebno objedinjuje sve vrste medija.
“Nacrt zakona mijenja značenje ‘audio-vizuelnih medijskih usluga’ koje je predviđeno zakonima Evropske unije, dodajući na taj način nove vrste medija, pa bi ga, smatra Savjet Evrope, trebalo ukloniti regulisano isto kao i televizije i radija i od njih se može zahtjevati da se registruju kod NKM-a samo ako za njih postoje pogodnosti kao što su: pristup javnim fondovima, podrška ili akreditacija novinara registracija onlajn medija koji objavljuju video snimke, uz obavezu traženja dozvole od NKM-a za promjenu vlasništva i mogućnost kazne do 40.000 eura, nije u skladu sa evropskim standardima”,
Takođe, problematičan je dio koji je vezan za mandat i razriješenje članova Nezavisne komisije za medije.
“Prema pravnom mišljenju, prijedlog da izbor predsjednika NKM izvrši Skupština može da poveća politički uticaj u NKM i tako nešto nije u skladu sa sa evropskim i regionalnim standardima. Nadalje, u vezi sa četvorogodišnjim mandatom članova NKM, mišljenje se odnosi na stavove kancelarije Evropske unije na Kosovu i OSCE-a, koja je izrazio zabrinutost da bi se tako nešto odrazilo na politički uticaj. Povodom povećanja broja članova sa sedam na 11, mišljenje kaže da ostaje nejasno zašto je tako nešto predloženo. U njemu se navode primjeri regulatora u Irskoj, Holandiji i Italiji gdje se regulatori sastoje od tri do najviše devet članova. Savjet Evrope preporučuje da se umjesto povećanja broja članova poveća civilno osoblje NKM i ovlašćenja izvršne kancelarije”, ističe se u saopštenju.
Na kraju, prema mišljenju eksperata Savjeta Evrope, prijedlog da se predsjednik NKM-a razriješi ukoliko se ne usvoji godišnji izvještaj ove institucije veoma je problematičan i predstavlja arbitrarno sredstvo, po kome Skupština može razriješiti i smeniti ceo sastav NKM-a na osnovu nedefinisanih kriterijuma što nije u skladu sa evropskim standardima.
Kada je riječ o otvaranju televizija i radio stanica političkih stranaka i vjerskih zajednica to bi podrazumevalo ukidanje člana zakona koji je to zabranjivao.
“Pozivajući se na nekoliko međunarodnih instrumenata, u mišljenju se snažno preporučuje da se član koji zabranjuje političkim partijama da otvara televizije i radija bude ponovo uveden kod vjerskih zajednica. U mišljenju se citira preporuka Savjeta Evrope prema kojoj države moraju da definišu zakonske okvire koji sprečavaju moć političke, ekonomske ili vjerske grupe od sticanja dominacije u medijima i vršenja pritiska na njih”, navode u Udruženju novinara Kosova.
Kao posljednja je zamerka zbog nedostatka konsultacija i angažovanja civilnog društva u izradi zakona.
“Prema pravnom mišljenju, nejasno je u kojoj mjeri su glavni akteri konsultovani tokom izrade i da li je bilo obrazloženja za prihvatanje ili ne prihvatanje njihovih primjedbi. U mišljenju se pominju standardi Savjeta Evrope u pogledu konsultacija, prema kojima standardi države i javne vlasti pri izradi zakona moraju omogućiti puno učešće medija i civilnog društva, organizovati javna saslušanja i konsultacije, pozvati i saslušati sve aktere, omogućiti dovoljno vrijeme da se odgovori, objave rezultati konsultacija i daju pojašnjenja o prihvatanju ili neprihvatanju preporuka eksternih strana. Kao dobra praksa pominje se Radna grupa u Crnoj Gori od 25 predstavnika zakon mijenja 2 godine, održavajući više od 25 sastanaka. Međutim, pošto je kasno za formiranje radne grupe, pravno mišljenje preporučuje da se definicija audio-vizuelnih usluga vrati onakva kakva je prvobitno bila sa prvim nacrtom zakona (bez onlajn medija koji objavljuju video snimke) i promjenu ovog aspekta biti urađeno u fazi kasnije”, zaključuje Udruženje novinara Kosova.
Izvor: Kosovo Online/GazetaBlic
Pozdravlja spremnost SE, EU i OSCE-a da obezbjede međunarodu ekspertizu, UNK je izrazila nadu da će postojati politička volja da se nacrt zakona unapredi u skladu sa evropskim standardima.
“Pozdravljamo saradnju i spremnost Savjeta Evrope, Evropske unije i OSCE-a da obezbjede međunarodnu ekspertizu i nadamo se da će postojati politička volja da se nacrt zakona unapredi u mjeri u kojoj je u potpunosti u skladu sa standardima sa evropskim dobrima. Podsjećamo Vladu i Skupštinu da je Kosovo zabilježilo alarmantan pad Indeksa Reportera bez granica za 19, a da je tome doprinela inicijativa za izmjenu Nacrta zakona NKM”, ističe UNK.
Dodaje se da pravno mišljenje od 24. maja pripremljeno za potrebe Odbora za medije Skupštine Kosova, u potpunosti potvrđuje zabrinutost UNK iznetu javno na konferenciji za novinare održanoj 1. februara 2024. godine”, navodi se u saopštenju UNK.
Dodaje se da eksperti Savjeta Evrope kritikuju izmenjen nacrt zakona zato što je u njemu, suprotno vladinoj Uredbi i bez potrebnih dokumenata korenito promjenjeno definisanje i regulisanje onlajn medija, uključujući i imenovanje, mandat i razriješenje članova Nezavisne komisije za medije, kao i zakonskih ograničenja koje su do sada, kako ističu, sprečavale političke stranke i vjerske zajednice da otvaraju televizije i radio stanice.
Naglašen je i nedostatak transparentnosti tokom zakonodavne inicijative.
Komentarišući mišljenje eksperata SE u dijelu nacrta zakona o internet medijima koji objavljuju video snimke, UNK naglašavaju da je riječ o problematičnoj formulaciji koja nepotrebno objedinjuje sve vrste medija.
“Nacrt zakona mijenja značenje ‘audio-vizuelnih medijskih usluga’ koje je predviđeno zakonima Evropske unije, dodajući na taj način nove vrste medija, pa bi ga, smatra Savjet Evrope, trebalo ukloniti regulisano isto kao i televizije i radija i od njih se može zahtjevati da se registruju kod NKM-a samo ako za njih postoje pogodnosti kao što su: pristup javnim fondovima, podrška ili akreditacija novinara registracija onlajn medija koji objavljuju video snimke, uz obavezu traženja dozvole od NKM-a za promjenu vlasništva i mogućnost kazne do 40.000 eura, nije u skladu sa evropskim standardima”,
Takođe, problematičan je dio koji je vezan za mandat i razriješenje članova Nezavisne komisije za medije.
“Prema pravnom mišljenju, prijedlog da izbor predsjednika NKM izvrši Skupština može da poveća politički uticaj u NKM i tako nešto nije u skladu sa sa evropskim i regionalnim standardima. Nadalje, u vezi sa četvorogodišnjim mandatom članova NKM, mišljenje se odnosi na stavove kancelarije Evropske unije na Kosovu i OSCE-a, koja je izrazio zabrinutost da bi se tako nešto odrazilo na politički uticaj. Povodom povećanja broja članova sa sedam na 11, mišljenje kaže da ostaje nejasno zašto je tako nešto predloženo. U njemu se navode primjeri regulatora u Irskoj, Holandiji i Italiji gdje se regulatori sastoje od tri do najviše devet članova. Savjet Evrope preporučuje da se umjesto povećanja broja članova poveća civilno osoblje NKM i ovlašćenja izvršne kancelarije”, ističe se u saopštenju.
Na kraju, prema mišljenju eksperata Savjeta Evrope, prijedlog da se predsjednik NKM-a razriješi ukoliko se ne usvoji godišnji izvještaj ove institucije veoma je problematičan i predstavlja arbitrarno sredstvo, po kome Skupština može razriješiti i smeniti ceo sastav NKM-a na osnovu nedefinisanih kriterijuma što nije u skladu sa evropskim standardima.
Kada je riječ o otvaranju televizija i radio stanica političkih stranaka i vjerskih zajednica to bi podrazumevalo ukidanje člana zakona koji je to zabranjivao.
“Pozivajući se na nekoliko međunarodnih instrumenata, u mišljenju se snažno preporučuje da se član koji zabranjuje političkim partijama da otvara televizije i radija bude ponovo uveden kod vjerskih zajednica. U mišljenju se citira preporuka Savjeta Evrope prema kojoj države moraju da definišu zakonske okvire koji sprečavaju moć političke, ekonomske ili vjerske grupe od sticanja dominacije u medijima i vršenja pritiska na njih”, navode u Udruženju novinara Kosova.
Kao posljednja je zamerka zbog nedostatka konsultacija i angažovanja civilnog društva u izradi zakona.
“Prema pravnom mišljenju, nejasno je u kojoj mjeri su glavni akteri konsultovani tokom izrade i da li je bilo obrazloženja za prihvatanje ili ne prihvatanje njihovih primjedbi. U mišljenju se pominju standardi Savjeta Evrope u pogledu konsultacija, prema kojima standardi države i javne vlasti pri izradi zakona moraju omogućiti puno učešće medija i civilnog društva, organizovati javna saslušanja i konsultacije, pozvati i saslušati sve aktere, omogućiti dovoljno vrijeme da se odgovori, objave rezultati konsultacija i daju pojašnjenja o prihvatanju ili neprihvatanju preporuka eksternih strana. Kao dobra praksa pominje se Radna grupa u Crnoj Gori od 25 predstavnika zakon mijenja 2 godine, održavajući više od 25 sastanaka. Međutim, pošto je kasno za formiranje radne grupe, pravno mišljenje preporučuje da se definicija audio-vizuelnih usluga vrati onakva kakva je prvobitno bila sa prvim nacrtom zakona (bez onlajn medija koji objavljuju video snimke) i promjenu ovog aspekta biti urađeno u fazi kasnije”, zaključuje Udruženje novinara Kosova.
Izvor: Kosovo Online/GazetaBlic
