Poslije izvještaja Dicka Martyja i izbora na Kosovu glavno je pitanje da li će uopšte početi razgovori Beograda i Prištine kaže James Ker-Lindsay za BBC. James Ker-Lindsay je iz Evropskog insitituta pri londonskom univerzitetu LSE.
Prošlo je mjesec dana otkako je poslanik u Savjetu Evrope Dick Marty objavio izvještaj sa teškim optužbam na račun kosovskog premijera u ostavci Hashima Thaçija i Oslobodilačke vojske Kosova, dovodeći ih u vezu sa trgovinom ljudskim organima otetih Srba i Albanaca na Kosovu, 1999. godine.
Poslije prvih, oštrih reakcija, posebno zapadne štampe, koja je pisala o Kosovu kao o kriminalnoj državi, te Thaçijevih demantija i prijetnji sudskom tužbom protiv švicarskog diplomate, duhovi su se donekle smirili.
Dick Marty će, kako je predviđeno, 25. januara predstaviti svoj izvještaj poslanicima Parlamentarne skupštine Savjeta Evrope, koji će se o njemu izjasniti i, eventualno, predložiti pokretanje pune istrage.
Postoje i nagovještaji da bi Evropski parlament mogao da imenuje specijalnog izvjestioca u vezi sa optužbama za trgovinu ljudskim organima na Kosovu.
James Ker-Lindsay, iz Evropskog insitituta pri londonskom univerzitetu LSE, kaže za BBC da je u proteklih mjesec dana preovladao stav da su Martyjeve optužbe toliko ozbiljne, da treba da budu potkrepljene dokazima, odnosno istragom.
Sagovornik BBC-ja uočava razliku u načinu na koji su na Martyjev izvještaj reagovale SAD i EU - vodeće zapadne zemlje su od početka horski ponavljale da Kosovu treba dati nezavisnost, jer je to preduslov za stabilnost:
"Niko, međutim, nije hteo javno da prizna da su najveća opasnost po stabilnost zapravo bile pretnje kosovskih Albanaca da će se vratiti nasilju ako ne dobiju nezavisnost. Dugo se smatralo da je Hashim Thaçi od ključnog značaja za spriječavanje takve pobune. Sada su, međutim, Evropljani počeli da se priklanjaju stavu da Priština mora da počne da ispunjava one standarde na kojima se insistiralo prije nezavisnosti. Američki interesi na Kosovu razlikuju se od evropskih - Evropljanima je stvarno važno da Kosovo izraste u demokratsku državu koja poštuje ljudska prava, dok Vašington i dalje insistira na stabilnosti."
James Ker-Lindsay kaže da je za Srbiju najboje da ćuti i da pusti Dicka Martyja i druge međunarodne instance da insistiranjem na istrazi o optužbama protiv Thaçija, dodatno oslabe poziciju Kosova pred početak najavljenih razgovora Beograda i Prištine.
Raspoloženje među Evropljanima se, po njegovom mišljenju, promjenilo i to će omogućiti Beogradu da lakše dobije ustupke u pitanjima kao što su sjever Kosova, prava srpske zajednice i status manastira:
"Svi su se spremali za početak pregovora, uz nadu da bi to moglo da unese malo dobre volje u odnose Beograda i Prištine, a potom bi se pokrenula, da ih tako nazovem, statusna pitanja, a ne pregovori o samom statusu Kosova. Drugim riječima, suština pregovora bilo bi pitanje koju je cijenu Priština spremna da plati da Beograd prizna Kosovo ili barem dozvoli drugim zemljama da ga priznaju. No, poslije Martyjevog izvještaja i izbora na Kosovu, glavno je pitanje da li će i kada ti razgovori uopšte početi."
