Profesori i studenti kažu da će nizak standard visokog obrazovanja u nekim zemljama u regionu imati teške posljedice. Brzorastući broj diplomaca visokih škola u nekim zemljama jugoistočne Evrope dovodi mnoge u situaciju da valjanost tih diploma stave pod znak pitanja.
U nizu slučajeva u Albaniji, univerzitetske diplome ili profesiolna zvanja pokazale su se samo sredstvom za dobivanje posla, a ne garancijom akademskih znanja i profesionalnih sposobnosti.
Albanski premijer Sali Berisha zatražio je 25. jula kompletnu reviziju kriterija za doktorske diplome. Berisha je izjavio da je od ogromne važnosti da, kad su u pitanju akademske diplome, prijeđe s kvantiteta na kvalitet, posebno ako ta balkanska zemlja stremi ka konkurentnosti na međunarodnom nivou.
"Ako nastavimo s aktuelnim trendom, jednog dana ćemo možda imati više doktora nauka nego dodiplomskih studenata," upozorio je Berisha.
"[Osnovne univerzitetske] diplome više ne odražavaju vrijednost, to su samo diplome. To također ima utjecaja na kvalitet obrazovanja i na dugoročne društveno-ekonomske posljedice za zemlju," izjavio je Deme Hoti, profesor na filozofskom fakultetu Univerziteta u Prištini.
Ragip Gjoshi, glasnogovornik kosovskog ministarstva obrazovanja, slaže se s tim. "Od univerziteta do univerziteta, došlo je do spuštanja kriterija kvaliteta," kaže on.
Ardiana Gashi, studentica ekonomije na Univerzitetu u Prištini, kaže da ima studenata koji i ne dolaze na ispite, ali kasnije dobiju diplomu, "Dekanat bi trebao rješavati ta pitanja, jer to ima utjecaja na [akademski] kvalitet diplomaca," izjavila je ona.
Univerzitet u Prištini, osnovan 1970, primiće 9.221 novog studenta u akademskoj godini 2012-2013. Na njemu trenutno studira 41.800 redovnih studenata: 37.800 dodiplomaca i 3.500 studenata u okviru magistarskih programa.
Kosovo je 2008. počelo vršiti regulaciju svog visokog obrazovanja uspostavom agencije za akreditaciju. "Cilj nije u potpunosti ostvaren, ali bolja [akademska] disciplina jest," kaže Gjoshi.
On priznaje da postoji velik broj studenata-postdiplomaca, posebno u oblasti prava i ekonomije. Međutim, on upozorava na nesklad između broja postdiplomaca i potražnje na tržištu rada, uz višak diplomanata.
"Tržište rada [u zemlji] nije kako treba istraženo [po pitanju zapošljavanja velikog broja diplomanata u oblasti prava i ekonomije]," izjavio je on.
Praksa prodaje i kupovine univerzitetskih diploma, i dodiplomskih i postdiplomskih, također muči akademski svijet u regionu.
Renzo Bossi, sin italijanskog političara, diplomirao je 2011. u oblasti poslovnog menadžmenta na jednom privatnom univerzitetu u Tirani, a da nikad nije prešao granicu Albanije.
Albanski tužioci otvorili su istragu u tom predmetu.
Gjoshi kaže da je kosovsko ministarstvo obrazovanja bilo pod uzbunom zbog Bossijevog slučaja. "Mi imamo 300 studenata koji su diplomirali na toj istoj instituciji i oni su zatražili verifikaciju svojih diploma," izjavio je Gjoshi, dodajući da su njihove diplome detaljno provjeravane.
U susjednoj Srbiji, Servis Inter Press je u junu izvijestio od "velikoj trgovini na internetu ukradenim papirima za završne testove." U jednom oglasu na internetu "nuđeni su ispitni papiri za 27 do 90 eura, zavisno od predmeta." Radovi su nuđeni u različitim rasponima, od kraćih eseja o srpskim piscima do istraživačkih radova iz oblasti međunarodnih odnosa i tekstilne industrije.
"Klijenti imaju mogućnost plaćanja preko interneta srpskim dinarima, hrvatskim kunama, bosanskim markama i eurima za Crnu Goru, jer je baza podataka lako dostupna Srbima, Hrvatima, Bosancima i Crnogorcima, zbog sličnosti jezika," izvještava Servis.
U jednom drugom slučaju, srbijanski dnevnik "Večernje novosti" u julu je izvijestio da je jedan bivši srbijanski policajac uhapšen zbog krivotvorenja i prodaje diploma tehničke škole u Smederevu, u Srbiji. Bivši policajac Miodrag Stanković dobivao je za tu uslugu od 500 do 3.000 eura.
